Čeština zajímavě
Kolik má čeština slov? Náš největší slovník, Příruční slovník jazyka českého, obsahuje 250 000 hesel. V devíti svazcích zachycuje i slova, která dnes zná už málokdo. Na druhé straně neobsahuje slova jiná, obecně známá, například vulgarismy. Byl postupně vydán v letech 1935–1957. Čtyřsvazkový Slovník spisovného jazyka českého obsahuje kolem 200 000 hesel a je trochu mladší: z let 1960–1971. Ale náš jazyk, to není jen spisovná mluva! Musíme sem zahrnout širokou a pestrou paletu expresivních výrazů, nemusí to být jen ony zmiňované vulgarismy, dále obecnou češtinu, slangové výrazy, slova přejatá/přejímaná z cizích jazyků, odbornou terminologii nebo dialekty. Proto existuje poměrně nový Slovník nespisovné češtiny se 12 000 hesly v 1. vydání z roku 2006. A konečně velkého ohlasu se dočkal i Šmírbuch jazyka českého Patrika Ouředníka, 2005, obsahující přes 16 000 výrazů z oblasti argotu, slangu a vůbec „nekonvenční, okrajové češtiny“, používané v období let 1945–1989.
Kolik lidí mluví česky? Česky mluví zhruba 11,5 milionů lidí, z toho přes 10 milionů v České republice. V důsledku několika vln vystěhovalectví během posledních 150 let používají češtinu všude po světě i desetitisíce emigrantů a jejich dětí. Jaké je nejdelší slovo v češtině?
nejnevykrystalizovávatelnějšího má třicet jedna hlásek, nejneobhospodařovávatelnějšího má 30 hlásek.
Jak vypadá v češtině slovo s největším počtem háčků? Nejztřeštěnější, přesvědčivější.
Jaké je nejdelší slovo v češtině, které se dá číst stejně oběma směry? Nepochopen, nezasazen, nepotopen, nezařazen. Je jich více, každopádně nemají více než 9 hlásek. Tomuto jevu se říká palindrom (slovo, věta, číslo, melodie, jež se dá číst oboustranně).
Jaké dokáže vytvořit čeština větné palindromy? Jelenovi pivo nelej. Co nám nedá den, má noc. Následující věty už se liší délkami samohlásek: Kobyla má malý bok. A dál vidí lítat netopýry potentát i lid, i vláda. Fešná paní volá: Má málo vína pan šéf? Do chladu si masa mísu dal Chod. Sabina hrává na varhany bas.
Jak zní nejdelší věta ze tří stejných slov? Kuli kuli kuli. (Tedy: Kuliové kovali kouli).
Které české slovo složené jen ze souhlásek je nejdelší? scvrnkls
Víte, že výčet českých samohlásek i v přesném pořadí obsahují tato slova? Mateřídoušky, dvacetikoruny.
Chcete si usnadnit psaní? – Využijte číslovky! Pe3kovi bra3 spa3li, jak 8ahlí lo3, 3mající pos3břené pi100le, o5 a o5, s3leli.
Slyšeli jste někdy o Q-systému? Qapem přiqačil qartál a qelikému přeqapení qalita qasinek qůli qantu dodáveqázne. Qasinky neqasí.
A co takhle hrstičku slovních hříček, vět, v nichž se vyskytují vedle sebe alespoň tři stejné slabiky? Například: U řiti ti tiká budík. No to zrovna není nejlepší příklad.
Ale taková hříčka Nesnese se se sestrou. Ta už je lepší. Nebo: Zkuste se sesednout. A další: Oldo, do domu to nenos. A další: Áje je jedenáct. Polije je jenom vodou. Přes peřeje je jenom lávka. Maluji ji jinak. Kup za stovku kukuřici. Hele, lelek. Přišli-li lidi? Vezmeme mečíky? Podle mě mě měla už vystřídat. Vezmi mi mince. Mámu mu mučili. Tuhle sumu mu musíš dát. Jana na nalezišti nic nenašla. Soud asi rozhodne nenechat ho ve vazbě. Pepo, po poledni přijď. Cosi si silážuje. Pletete teprve přední díl? To kotě tě těší. Proto to točí. Ta bříza za zahradou uschla. Výhonek leze ze země...
Určitě znáte i další. Tak se češtinou nestresujte, raději se jí bavte. Přeji Vám jen hezké dny.